თურქეთში არსებული ქარათეფე-ასლანთაშის წარწერები UNESCO-ს მსოფლიო მეხსიერების რეესტრში შეიტანეს
თურქეთში, სამხრეთ ოსმანიეს პროვინციაში ქარათეფე-ასლანთაშის ღია ცის ქვეშ მდებარე მუზეუმში აღმოჩენილი უძველესი ორენოვანი წარწერები ახლახან შევიდა იუნესკოს მსოფლიო მეხსიერების რეესტრში. 2800 წლის პერიოდის წარწერები, რომლებიც წარმოდგენილია ანატოლიური იეროგლიფებით ფინიკიურ ენაზე, განთავსებულია ქარათეფე-ასლანთაშის ღია მუზეუმში, რომელიც უკვე შეტანილია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის საცდელ სიაში. წარწერების რეესტრში შეტანა ხაზს უსვამს თურქეთის მიერ გაწეულ ძალისხმევას კულტურული მემკვიდრეობის მდგრადობის შესანარჩუნების მიზნით.
იუნესკოს მსოფლიო მეხსიერების რეესტრი ქარათეფე-ასლანთაშის წარწერებს აღწერს, როგორც „მთავრის ქმედებათა აღწერის ინოვაციურ მაგალითს“. განცხადებაში ასევე ვკითხულობთ: „ამ წარწერების ენობრივი მნიშვნელობა შეუდარებელია, რადგან ისინი შეიცავს ერთ-ერთ უძველეს ვრცელ ტექსტს სემიტურ ფინიკიურ და ადგილობრივ ლუვიურ ენებზე, რომლებმაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს თანამედროვე ანბანების განვითარებაში.“
ნეო-ხეთური მემკვიდრეობა: ლუვიური იეროგლიფების გაშიფვრის ეტაპი
ქარათეფე-ასლანთაშის ღია ცის ქვეში არსებული მუზეუმი განლაგებულია ამავე სახელწოდების ეროვნულ პარკში, ქადირლის რაიონიდან დაახლოებით 24 კილომეტრის მოშორებით, ოსმანიეს პროვინციაში. ეს ადგილი ძველად წარმოადგენდა ადანავას სასაზღვრო ციხესიმაგრეს, ქალაქ-სახელმწიფოს, რომელიც ანატოლიაში გვიან ხეთურ პერიოდში არსებობდა. ის ძვ.წ. VIII საუკუნეში ჩრდილოეთიდან მომავალი თავდასხმებისგან დასაცავად ააგო აზატივატამ, რომელმაც თავი „რეგიონის მმართველად“ გამოაცხადა. სავარაუდოდ, ციხესიმაგრე ძვ.წ. დაახლოებით 700 წელს ასურელებმა დაწვეს და გაანადგურეს.
არქეოლოგიის, კონსერვაციისა და ბუნებრივი სილამაზის უნიკალური ნაზავი
ქარათეფე-ასლანთაშის კიდევ ერთი გამორჩეული მახასიათებელია კონსერვაციის პიონერული მუშაობა, რომელიც 1950-იან წლებში წამოიწყო ცნობილმა თურქმა არქეოლოგმა ჰალეთ ჯამბელმა. მისმა ძალისხმევამ განაპირობა სკულპტურებისა და რელიეფების დროული დაცვა, დამცავი ნაგებობების მონტაჟი და ტერიტორიისთვის ისტორიული ეროვნული პარკის სტატუსის მინიჭება. სწორედ ამის დამსახურებებით შეიტანეს „ქარათეფე-ასლანთაშის არქეოლოგიური ადგილი“ იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის წინასწარ სიაში 2020 წელს.
დღეს ქარათეფე-ასლანთაშის ღია ცის მუზეუმი კვლავ იზიდავს დამთვალიერებლებს თავისი ათასწლოვანი ისტორიით — მონუმენტური კარიბჭეებით, რომლებსაც მაღალი კოშკები ამშვენებს; მაღალი ქანდაკებით, რომელიც ელვის ღმერთს გამოსახავს და ორ ხარს შორის მდგომი საყრდენზეა აღმართული; ბაზალთის ბლოკებზე გამოქანდაკებული ლომებისა და სფინქსების რელიეფებით, რომლებიც კარიბჭის შიდა კედლებს ამშვენებს; ასევე იმ პერიოდის რწმენებისა და ცხოვრების სტილის ამსახველი სცენებით და, რა თქმა უნდა, უმნიშვნელოვანესი ისტორიული წარწერებით.
